قطعات گیربکسی سایپا

انواع گیربکس

امروزه گیربکس ها به دو دسته ی اتوماتیک و دستی تقسیم میشوند . در نوع دستی ، تعویض دنده ها توسط راننده انجام میشود و در نوع اتوماتیک این تعویض دنده ها توسط یک پردازنده الکترونیکی صورت میگیرد . هرکدام انواع مختلفی دارند که در این مقاله به طور خاص به بررسی نحوه ی عملکرد گیربکس خودروی پراید که از نوع دستی است میپردازیم .

نحوه عملکرد گیربکس پراید

گیربکس خودرو ها توانایی این را دارند که یک توان ورودی را به چند سرعت و گشتاور مختلف تبدیل کنند . چرا که مثلا در هنگام بالا رفتن از سربالایی ها خودرو بیشتر نیازمند گشتاور است و هنگام حرکت در بزرگراه ها نیازمند سرعت است که به ترتیب دنده های سنگین و سبک را میطلبند .

تفاوت دنده سنگین و سبک از نظر قطر و اندازه چرخ دنده های مولد آن ها می باشد . بدین صورت که قطر دنده سنگین بزرگتر از دنده سبک است . همچنین دنده سنگین دارای قدرت زیاد و سرعت کم و دنده سبک دارای قدرت کم و سرعت زیاد است .

به این نوع گیربکس های مورد استفاده در خودرو ها ، اصطلاحا گیربکس چند سرعته میگویند . این چند سرعته بودن ، به طور قرار دادی بستگی به تعداد دنده های جلوی خودرو دارد . مثلا پراید ، دارای گیربکس پنج سرعته میباشد .

این نوع جعبه دنده که به واسطه نصب در مدلهای پایه خودروها به گیربکس استاندارد نیز معروف است با درگیر کردن کلاج امکان تعویض دستی دنده ها از طریق اهرم تعویض ایجاد میکند .

در حال حاضر در حالت کلی به واسطه عملکرد ساده و بازدهی بالای گیربکس دستی ، بسیاری از رانندگاه حرفه ای و مسابقه ای انتخاب اول خود را این نوع جعبه دنده قرار می دهند تا نهایت کنترل ممکن را بر خودرو و هدایت آن داشته باشند .

از سوی دیگر ، به خصوص در ترافیک های سنگین شهری استفاده از دنده دستی با دشواری همراه است ضمن این که برای تعویض های نرم و روان ، راننده نیاز به تمرین و تجربه زیاد دارد .

به طور کلی گیربکس یا جعبه دنده به دستگاهی اطلاق می شود که داری اجزای داخلی زیر باشد:

 

شفت ورودی ( خروجی از کلاچ )
شفت خروجی ( تمام دنده ها به طور هرز روی آن قرار دارند )
برنجی ( هم دور کننده دور دو چرخ دنده برای تعویض دنده )
توپی ( کشویی روی آن حرکت رفت و بگشتی میکند )
کشویی ( به دنده ها قفل می شود و موجب تعویض دنده می شود )
ماهک ( حرکت دسته دنده را به کشویی می دهد )
محور زیر ( محوری است که دنده ها روی آن پرس شده اند )
چرخ دنده های ۱ و ۲ و ۳ ( دنده ۴ چرخ دنده ندارد )
برنجی ( هم دور کننده دور دو چرخ دنده برای تعویض دنده )
قدرت پس از ورود به گیربکس توسط شفت زیر به محور اصلی انتقال میابد در این موقع هر دنده ای که با کشویی مربوطه خود قفل باشد قدرت خود را از جعبه دنده خارج می کند . روغن مورد استفاده جعبه دنده های معمولی واسکازین نام دارد و غلظتی به مراتب بالاتر از سایر روغن های اتومبیل دارد ( حدود ۸۰ تا ۹۰ ).